ΓΕΝΕΤΙΚΟ & ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ ΤΗΣ ΑΔΠ (Αντικοινωνικής Διαταραχής Προσωπικότητας)
Συχνά, τα άτομα με ΑΔΠ προέρχονται από οικογένειες στις οποίες οι γονείς δεν είχαν οριοθετήσει με συνέπεια τις συμπεριφορές των παιδιών τους, και επομένως δεν έμαθαν να ανταποκρίνονται και να υπακούουν σε κάποιο σύστημα κοινωνικών κανόνων. Ενώ σε άλλες περιπτώσεις είχαν οι ίδιοι οι γονείς την διαταραχή. Όπως και να έχει τα άτομα αυτά δεν έχουν μάθει να μεγαλώνουν και να λαμβάνουν αγάπη μέσα σε ένα υγιές συναισθηματικά οικογενειακό περιβάλλον.
Πιο συγκεκριμένα, σε πρόσφατη έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε 182 εξωνοσοκομειακούς ασθενείς (εξωτερικά ιατρεία) βρέθηκε μια υψηλή συσχέτιση της διαταραχής με την παιδική σωματική και σεξουαλική κακοποίηση (Lobbestael, Arntz, & Bernstein, 2010). Παράλληλα, σε άλλη έρευνα άτομα τα οποία είχαν εγκαταλειφθεί από τους γονείς τους στα πρώτα 3 χρόνια της ηλικίας τους είχαν μεγαλύτερη πιθανότητα εμφάνισης της αντικοινωνικής διαταραχής προσωπικότητας ( Gao et al. 2010). Ωστόσο, η συμπεριφορά της μητέρας και του πατέρα φαίνεται να επιδρά διαφορετικά στην συμπτωματολογία της νόσου. Ειδικότερα, η αποκλίνουσα παραβατική συμπεριφορά του ατόμου τείνει να σχετίζεται έντονα με την απουσία της μητρικής φροντίδας, ενώ η συναισθηματική αποσύνδεση φαίνεται να σχετίζεται όχι μόνο με την απουσία της μητρικής φροντίδας, αλλά και την πατρική απόρριψη και αδιαφορία (Gao et al. 2010).
Ωστόσο, δεν μπορούμε να πούμε ότι ένα άτομο που έχει τα παραπάνω γονικά πρότυπα θα εκδηλώσει την διαταραχή. Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με τους Moffit, Caspi, Harrington, & Milne (2002), η αντικοινωνική συμπεριφορά ξεκινάει στην πρώιμη παιδική ηλικία όπου η προβληματική συμπεριφορά του παιδιού επιδεινώνεται από ένα περιβάλλον υψηλού κινδύνου. Υπάρχει πάντα, λοιπόν, η γενετική προδιάθεση , η οποία λειτουργεί συμπληρωματικά με τους περιβαλλοντικούς παράγοντες.
Μιλώντας για γενετική προδιάθεση είναι σημαντικό να τονίσουμε την κληρονομική διάσταση της διαταραχής. Τι είναι όμως αυτό που πραγματικά κληρονομεί το άτομο;
Σε αυτό το σημείο είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι το στοιχείο της παρορμητικής επιθετικότητας που είναι εξέχων στοιχείο της διαταραχής φαίνεται να είναι έντονα κληρονομήσιμο. Το άτομο όμως δεν κληρονομεί στην πραγματικότητα την παρορμητική επιθετικότητα, αλλά την ορμόνη που βρίσκεται πίσω από αυτήν, δηλαδή την σεροτονίνη, και πιο συγκεκριμένα την μειωμένη σεροτονινεργική δραστηριότητα (Coccaro et al. 1993). Παράλληλα, η χαμηλή σεροτονίνη φαίνεται να συνδέεται και με άλλα συμπτώματα της διαταραχής, όπως είναι οι έντονες διαταραχές της διάθεσης, η αυτοκτονικότητα και ο αλκοολισμός που συχνά εμφανίζουν αυτά τα άτομα (Balenger et al., 1979). Γι’ αυτό δεν είναι περίεργο που ο αλκοολισμός και η κατάχρηση ουσιών συνυπάρχουν πολύ συχνά με την ΑΔΠ. Από την πλευρά της η κατάχρηση φαίνεται να συνδέεται στενά με τα υψηλά επίπεδα αυτοκτονικότητας σε αυτά τα άτομα, αφού η αυτοκτονία σε άτομα εξαρτημένα από αλκοόλ ή ηρωίνη είναι 20 φορές πιο συχνή σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό.
Καραγιαννη Αναστασία-Χαρά
Απόφοιτος Τμήματος Ψυχολογίας Κρήτης
